Leon Sternbach,
Pierwszy polski filolog-bizantynista
Kazimierz Zakrzewski,
Pierwszy polski bizantynolog-historyk
Halina Evert-Kappesowa,
Uczennica Kazimierza Zakrzewskiego inicjatorka badań bizantynologicznych w Łodzi
Waldemar Ceran,
Uczeń Haliny Evert-Kappesowej twórca Katedry Historii Bizancjum
Katedra Historii Bizancjum (KHB) funkcjonująca w Instytucie Historii Uniwersytetu Łódzkiego jest najstarszym nieprzerwanie działającym bizantynologicznym ośrodkiem naukowym w Polsce. Łączy cztery generacje historyków, współdziałających od kilkudziesięciu lat dla pogłębiania i popularyzacji wiedzy o dziejach cesarstwa bizantyńskiego, o historii powszechnej okresu starożytnego, późnoantycznego i średniowiecznego.
KHB czerpie z bogatego, ponad stuletniego dorobku polskiej bizantynologii (której symboliczny początek wyznacza publikacja Meletemata graeca przez Leona Sternbacha, profesora Uniwersytetu Jagiellońskiego, w 1886 r.). Kontynuuje jednocześnie tradycje pierwszej polskiej Katedry Historii Bizancjum, utworzonej w 1935 r. na Uniwersytecie Warszawskim z inicjatywy prof. Kazimierza Zakrzewskiego. Po drugiej wojnie światowej, z powodu śmierci jej założyciela i rozproszenia uczniów, warszawska KHB nie odrodziła się. Niemniej uczennica i współpracownica prof. Zakrzewskiego, Halina Evert-Kappesowa, zatrudniona w nowo utworzonym Uniwersytecie Łódzkim, podjęła – mimo niesprzyjających początkowo warunków uprawiania nauki – wysiłek badania dziejów Bizancjum. Zatrudniona najpierw w Zakładzie Historii Starożytnej i Średniowiecznej, w 1957 r. doprowadziła do utworzenia oddzielnego Zakładu Historii Bizancjum, którym kierowała do 1970 r. Jednocześnie, w latach 1966-1975, kierowała Zakładem Historii Powszechnej Starożytnej i Średniowiecznej. Rok 1957 jest dzisiaj symbolicznie uważany za moment narodzin łódzkich badań bizantynologicznych, choć prof. Kappesowa stałe zatrudnienie na UŁ uzyskała już w 1950 r., a z kolei pierwszą pracę magisterską z dziedziny Bizancjum wypromowała w 1960 r. Od czasów założycielki KHB datuje się również związek łódzkich bizantynologów z historią starożytną, bowiem już profesor Evert-Kappesowa wykładała i egzaminowała z historii starożytnego Bliskiego Wschodu, antycznej Grecji i Rzymu. Później łódzcy bizantynolodzy zaczęli wykładać także historię powszechną średniowiecza.
Uczniami Haliny Evert-Kappesowej i drugim pokoleniem łódzkich bizantynologów, kontynuującym pracę w uniwersyteckich ramach są: Waldemar Ceran (w Zakładzie od 1960), Piotr Krupczyński (od 1969) i Małgorzata Dąbrowska. Zakład Historii Bizancjum został co prawda w 1970 r. zlikwidowany w ramach reformy reorganizującej strukturę UŁ, ale uczniowie prof. Kappesowej nieprzerwanie kontynuowali działalność naukową. Była to więc strata o znaczeniu prestiżowym, nie godziła jednak w rzeczywiste możliwości uprawiania bizantynistyki w Łodzi. Nadal powiększano księgozbiór naukowy (przy stałej współpracy z władzami uczelni i Biblioteką UŁ), powstawały prace magisterskie, przygotowywano doktoraty. Po przejściu prof. Evert-Kappesowej na emeryturę w 1975 r. kierownictwo Zakładem Historii Powszechnej Starożytnej i Średniowiecznej objął doc. dr Bogumił Zwolski. Po jego przedwczesnej śmierci, funkcję kierownika Zakładu objął w 1980 r. Waldemar Ceran.
Okres dwudziestu siedmiu lat, w których na czele łódzkiego akademickiego ośrodka bizantynologicznego stał prof. Waldemar Ceran, cechował najbardziej jak dotąd dynamiczny rozwój. Seminarium przyciągało coraz liczniejszą grupę studentów historii – powstało niemal 70 prac magisterskich. Najzdolniejsi z uczniów przygotowywali następnie pod kierunkiem profesora prace doktorskie i kontynuowali rozwój naukowy, tworząc wieloosobowy zespół naukowy i obejmując zainteresowaniami badawczymi cały ponad tysiącletni okres istnienia Bizancjum. W Zakładzie zatrudnienie znaleźli: Sławomir Bralewski (od 1985), Maciej Kokoszko (od 1987), Teresa Wolińska (od 1992), Mirosław J. Leszka (od 1996) – trzecie pokolenie łódzkich bizantynologów. Rozwój Zakładu umożliwił odrodzenie Zakładu Historii Bizancjum w 1992 r., a następnie podniesienie go w 2003 r. do rangi Katedry.
W chwili powstania, Katedrę Historii Bizancjum współtworzyli: prof. dr hab. Waldemar Ceran (kierownik), dr hab. Małgorzata Dąbrowska prof. UŁ, dr Piotr Krupczyński, dr Sławomir Bralewski, dr Maciej Kokoszko, dr Teresa Wolińska, dr Mirosław J. Leszka, mgr Kirił Marinow. Pomiędzy 2003 a 2007 r. habilitowali się uczniowie prof. Cerana: Mirosław J. Leszka (2003), Teresa Wolińska (2005), Maciej Kokoszko (2006), Sławomir Bralewski (2007). Z Katedry został natomiast wydzielony Zakład Historii Średniowiecznej Europy Zachodniej i Lewantu, z dr hab. Małgorzatą Dąbrowską prof. UŁ jako kierownikiem. W roku 2006 na emeryturę przeszedł dr Piotr Krupczyński, a rok później kierownik KHB – profesor Waldemar Ceran. Obowiązki kierownika Katedry Historii Bizancjum przejął 1 III 2007 r. dr hab. Maciej Kokoszko prof. UŁ. Czwarte najmłodsze pokolenie łódzkich historyków Bizancjum, którzy swoje prace magisterskie i doktorskie piszą lub pisali pod opieką prof. Cerana oraz jego uczniów reprezentują Paweł Filipczak i Andrzej Kompa (zatrudnieni w KHB od 2006 r. ) oraz Kirił Marinow.
Obecnie w skład Katedry Historii Bizancjum wchodzi zatem czworo profesorów (dr hab. Mirosław J. Leszka prof. UŁ, dr hab. Teresa Wolińska prof. UŁ, dr hab. Maciej Kokoszko prof. UŁ, dr hab. Sławomir Bralewski prof. UŁ); jeden adiunkt (dr Paweł Filipczak) oraz dwu asystentów (mgr Kirił Marinow, mgr Andrzej Kompa). Ważną część naszego zespołu stanowią emerytowani pracownicy Katedry: prof. dr hab. Waldemar Ceran i dr. Piotr Krupczyński. Z Katedrą stale współpracuje również dr Małgorzata B. Leszka oraz grupa doktorantów.
Wywodzący się z KHB, powstały w 2005 r. Zakład Historii Średniowiecznej Europy Zachodniej i Lewantu tworzy 1 profesor (dr hab. Małgorzata Dąbrowska prof. UŁ) i 1 asystent (mgr Michał Kędzierski).
W roku akademickim 2007/2008 Katedra Historii Bizancjum UŁ zainaugurowała obchody jubileuszu pięćdziesięciolecia nieprzerwanego istnienia łódzkiego ośrodka bizantynologii.
Zainteresowania badawcze pracowników Katedry Historii Bizancjum zostały przedstawione w poszczególnych biogramach, wraz z całościową bibliografią.
Wyczerpująco na temat historii bizantynologii łódzkiej oraz dorobku historyków z nią związanych traktują:
W. Ceran, Profesor dr Halina Evert-Kappesowa. Sylwetka uczonej i pedagoga, „Rocznik Łódzki” 20(23), 1975, s. 5-14.
Idem, Halina Evert-Kappesowa (27 XII 1904 – 10 VI 1985), „Kwartalnik Historyczny”, 1986, s. 293-296.
Idem, Prof. dr Halina Evert-Kappesowa i jej dorobek w badaniach nad dziejami Bizancjum, „Eos” 75, 1988, s. 229-243.
Idem, Bizantynologia w Uniwersytecie Łódzkim, [in:] T. Wolińska, Stosunki Grzegorza Wielkiego z dworem cesarskim i administracją bizantyńską, Piotrków Trybunalski 1998, s. 6-14.
Idem, Byzantine Studies at the University of Łódź, [in:] M. Kokoszko, Descriptions of Personal Appearance in John Malalas’ Chronicle, [Byzantina Lodziensia II], Łódź 1998, s. 3-8.
Idem, Historia i bibliografia rozumowana bizantynologii polskiej (1800-1998), [Byzantina Lodziensia VI], Łódź 2001, t. I, s. 5-58.
Idem, Bizantynistyka na Uniwersytecie Łódzkim w latach 1999-2003, „Przegląd Historyczny” 95, 2004, s. 109-118.
Idem, Początki i etapy rozwoju bizantynologii polskiej, Poznań 2006, ss. 37 [Labarum I].
Idem, 50 lat bizantynologii w Uniwersytecie Łódzkim, „Przegląd Nauk Historycznych” 2008 (w druku).
P. Krupczyński, Profesor Waldemar Ceran, [in:] Byzantina Europaea. Księga jubileuszowa ofiarowana Profesorowi Waldemarowi Ceranowi, red. M. Kokoszko, M. J. Leszka, Łódź 2008 (= Byzantina Lodziensia XI).
Zakład Historii Bizancjum
Kierownik | ||
---|---|---|
30 IX 1957 | 1 IX 1970 | Halina Evert-Kappesowa |
Zakład Historii Powszechnej Starożytnej i Średniowiecznej
Kierownik | ||
---|---|---|
1 IX 1970 | 30 IX 1975 | Halina Evert-Kappesowa |
30 IX 1975 | 15 VI 1979 | Bogumił Zwolski |
15 VI 1979 | 31 XII 1979 | vacat |
1 I 1980 | 16 II 1981 | Waldemar Ceran (p.o.) |
16 II 1981 | 1 I 1992 | Waldemar Ceran |
Zakład Historii Bizancjum
Kierownik | ||
---|---|---|
1 I 1992 | 1 IV 2003 | Waldemar Ceran |
Katedra Historii Bizancjum
Kierownik | ||
---|---|---|
1 IV 2003 | 28 II 2007 | Waldemar Ceran |
1 III 2007 | Maciej Kokoszko |
Copyright ©2008 Katedra Historii Bizancjum UŁ
90-219 Łódź, ul. Kamińskiego 27a
Telefon: (48 42) 635 61 82, 635 61 00, 635 61 93
Adres E-mail: bizancjum@uni.lodz.pl
Za wykonanie strony nie zostały pobrane żadne honoraria. Zawartość merytoryczną oraz aktualizacje treści strony internetowej Katedry Historii Bizancjum Uniwersytetu Łódzkiego opracowuje Andrzej Kompa, natomiast oprawa graficzna i informatyczna strony została wykonana przez Sebastiana Buzara.
Na stronie zostały wykorzystane ikony Silk zgodnie z licencją CCA 2.5
Internet Explorer 6.0 nie jest wspierany przez tę stronę, zaleca się uaktualnienie do Internet Explorer 7 lub instalacje Mozilla Firefox